N’FHEADAR ÉINNE a bhfuil fulaingthe le blianta fada ag an dtráchtaire áirithe seo le go bhféadfadh sé a mhaoímh inniu gur saineolaí é ar na clichéanna a chloistear le linn na ndíospóireachtaí móra neamhrialta sin ar cheist na teanga i nDáil Éireann.
D’fhág an crá croí sin ar fad, áfach, go raibh ar ár gcumas súil oilte a chaitheamh ar na Teachtaí Dála nua a ghlac páirt den chéad uair an tseachtain seo caite i mórdhíospóireacht Dála faoin nGaeilge. An mbeidís ábalta é a fhéachaint leis na seanfhondúirí a bhfuil na blianta caite acu ag foghlaim cheard na gclichéanna? Tá liosta thíos de chuid de na mórchlichéanna is fearr linn agus na Teachtaí Dála nua ar éirigh leo iad a úsáid an tseachtain seo caite.
1. An fháilte roimh an díospóireacht in éineacht leis an bhfógra gur trua nach mbíonn a leithéid níos minicí ann. Joe O’Reilly (FG) a dúirt: “Rud iontach an díospóireacht seo agus b’fhiú dúinn níos mó díospóireachtaí ar an ábhar seo a bheith againn.”
2. An cur síos gáifeach ar an gciapadh ar leith a bhaineann le foghlaim na Gaeilge. Luke ‘Ming’ Flanagan (NS) a dúirt: “In my experience, and that of my friends and school mates, learning the Irish language was the highest form of torture known to humankind.”
3. An tagairt fhánach don té a bhfuil níos mó déanta aige ar son na Gaeilge ná aon pholaiteoir. Luke ‘Ming’ Flanagan, a dúirt: “I think Des Bishop has done more for the Irish language than any politician.”
4. An moladh do TG4 ach gan dearmad a dhéanamh ar RnaG. Seán Kyne (FG) a dúirt: “Such a shift has been occurring, helped enormously by the creation of TG4 with its new generation of Gaeilgeoirí role models and ambassadors for the language as well as by the continuing role of Raidió na Gaeltachta...”
5. An cáineadh láidir ar an nGaeilge “éigeantach” mar thobar gach oilc. Jim Daly (FG) a dúirt: “We must set the language free and move away from the compulsory element. We should realise that we are a grown-up State...”
6. An cáineadh láidir ar gheilt ghluaiseacht na Gaeilge mar thobar gach oilc. Jim Daly (FG) a dúirt: “Contrary to what some fanatical elements of the pro-Gaeilge lobby might suggest...”
7. An caochadh súil i dtreo na gaelscoile sa dáilcheantar. Dessie Ellis (SF) a dúirt: “Tá gaelscoileanna Bhaile Munna i mo cheantar féin ag dul ó neart go neart le déanaí. Tá gaelscoil nua – Gaelscoil Uí Earcáin i bhFionnghlas – ag méadú ó bhliain go bliain.”
8. An tagairt do-mhaite do Riverdance. Peter Mathews (FG) a dúirt: “Imagine having the Riverdance troupe at the Aviva stadium as the warm-up event for one of the big matches and some Irish language used in the signage. This would express in 21st century terms what it is we love about our language.”